ՀԳՄ և Նկարիչների միության շենքերի վերաբերյալ ՀՀ դատախազության՝ ՀՀ վարչական դատարանին ներկայացված հայցադիմումի քննարկման օրակարգով ապրիլի 5-ին տեղի է ունեցել ՀԳՄ նախագահության ընդլայնված նիստ։ Տեղի ունեցողն, իսկապես, անհանգստացնող է, լուրջ վտանգներով հղի՝ երկրի հոգևոր-մշակութային կյանքում, ինչն էլ հաշվի առնելով՝ նախագահության նիստում որոշվել է 2024 թ. ապրիլի 13-ին, ժամը 12.00-ին հրավիրել Հայաստանի գրողների միության համաժողով՝ հարցը առավել ընդգրկուն ու մանրազնին քննարկելու համար։ Թեմայի վերաբերյալ Vesti.am-ը հարցեր է ուղղել Հայաստանի գրողների միության նախագահ Էդվարդ Միլիտոնյանին։

-          Պարո՛ն Միլիտոնյան, համաժողվին ի՞նչ հարցեր եք քննարկելու, ի՞նչ առաջարկներ ունեք։

-          Դատախազությունը, որպես պատասխանող, հրավիրել է Կադաստրի կոմիտեին, մենք հանդիսանում ենք երրորդ անձ։ 1999թ-ի մարտի 12-ին Կադաստրի կամիտեն սեփակաշնորհել է գրողների միության շենքը՝ հիմնվելով Կառավարության որոշան վրա, Երևանի քաղխորհուրդը հաստատել է։ ՀԳՄ-ն անկախ Հայաստանի առաջին կազմակերպություններից է։ Կադարստրը երկրորդ անգամ վերագրանցում է արել 2001թ օգոստոսի 9-ին և, չգիտես ինչո՞ւ, վարչական դատարանում մոռացել են 1999թվականը և գործընթացը սկսել են 2001թ-ի գրանցումից։ Նման փաթեթ է ստացել նաև Նկարիչների միությունը, վտանգված են մյուս ստեղծագործական միությունները։ Դատախազությունը վերջերս տարածեց մի հողորդագրություն, որը բոլոր ստեղծագարծական միությունների գործունեության հիմքերը պետք է քննարկվի։ Կարծում եմ, որ կասկածի տակ է դրվում մեր անկախ պետականության հիմքերը։ 25-30 տարի առաջ պետական իստիտուտների կայացրած որոշումները հիմա վիճարկելը կվարկաբեկեն այդ իստիտուտները։ Հետո էլ կարող են գալ ուրիշ դատախազական մարմիններ և այս օրերի որոշումնները կասկածի  դնել։  Այսպես կդառնա Կաֆկայի «Դատավարություն» մինչ այժմ ակտուալ վեպը։ Մենք հիմա հենց այդ վիճակում ենք։ Ես կարծում եմ՝ արդարադատությունը պետք է փրկել արդարադատության մարմիններից։ Եթե 1937թ-ին սպանում էին գրողներին, աքսորում էին, ապա հիմա, առայժմ, միյան դա չկա։

-          ՀԳՄ-ն առաջին կառույցը չէ, որ նման խնդրի է բախվում և թիրախում հենց շենքն է՝ Կամերային երաժշության տուն, այս պահին ակտուալ «Գոյ» թատրոն, Կոնսերվատորիա, 2018թ-ից  ի վեր՝ բազմաթիվ բուժհաստատություններ և այլն։ Միտումը որտե՞ղ է, հատկապես, որ ասվում է օպտիմալացում, բայց իրականում լուծարում է՝ նույն Կամերայինը «օպտիմալացումից» հետո ոչ մի ներկայացում չի խաղացել։

-          Սա համահայկական խնդիր է։ Թե ինչ կլինի վաղը, դրանից երևի սատանան էլ գլուխ չհանի։ Իհարկե մենք ունենք փաստաբան և ուզում ենք այս ամենից գլուխ հանել՝ մեր իրավունքները պաշտպանել նաև դատարանում։ Արվետագետները մտահոգ են, մտածում են, որ ուզում են շենքերը վերցնեն՝ վաճառեն կամ էլ տեղում տասնյակ հարկերով շենքեր կառուցեն։

-          Նախորդ օրինակներից ելնելով՝ կարելի՞ է ենթադրել, որ կառույցը տանում են լուծարման։

-          Ամեն ինչ կարելի սպասել։ Այստեղ հարցը միայն շենքը չի։ Այստեղ մեր աշխատանքն է, այստեղ Իսահակյանն է մեծ ներդրումներ արել, մեր՝ գրողների հոնորարներից է տոկոսներ պահվել և դրվել վերանորոգման և վերազինման համար։ Մենք ո՞նց ենք պատասխան տալու Իսահակյանին, մյուս դասականներին, մեր կողքին ապրող գրողներին, ինչո՞ւ ոչ՝ նաև ինձ։ Իմ գրքերից էլ մեծ գումաներ է պահվել շենքի կայացման համար։ Եթե մեզ զրկում են այդ ամենից, հետո էլ շենքից հանեն, ապա ինձ հետաքրքիր է՝ ո՞վ է պատասխան տալու, ո՞վ է Իսահակյանին ասելու․ «Վարպե՛տ ջան, դու սխալ ես արել»։ Ամսի 13-ին մեր համաժողովը կանենք, որին միանալու են Սփյուռքից, ինչպես նաև՝ Արցախի մեր գործընկերները։ Բոլորն էլ զայրացած և վրդովված են։ Մեր հանրապետության այս իրավիճակում ինչո՞ւ հարվածներ տեղալ այս մարդկանց գլխին, ինչո՞ւ, ինչի՞ համար։ Այս մի քանի շենքը վերցնել-վաճառելով մեր վերքը կբուժվի՞։ Գրողները լավատես չեն։ Իրենց ստեղծագործություններում որոշում կայացնողներին հիշատակելու են անպայման։ Ե՛վ գրողներն են պատմության մեջ մնալու, և՛ նրանց իրենց շենքից զրկել ցանկացողները։