Նիկոլ Փաշինյանը ՀԱՊԿ ղեկավարների հանդիպման ժամանակ հայտարարեց, թե այդ կառույցը պատշաճ չի արձագանքել Հայաստանի դիմումներին, երբ ադրբեջանական զորքերը ներխուժեցին ՀՀ սուվերեն տարածք և հիշեցրել է, որ ՀԱՊԿ երկրները զենք են վաճառել Ադրբեջանին, որն օգտագործվել է Հայաստանի և հայ ժողովրդի դեմ: Երևի միակ անգամն է, որ Նիկոլը ճիշտ բան է ասում, թեև մինչև հիմա պարզ չէ, թե ինչպե՞ս, ի՞նչ ընթացակարգով կամ ինչի՞ համար է Հայաստանը դիմել ՀԱՊԿ-ին: Բայց թողնենք այս «նուրբ հանգամանքը» պատմաբաններին և խոսենք առարկայից: Ի՞նչու հանկարծ Հայաստանի վարչապետը այդ իրադարձություններից մեկ տարի անց որոշեց ՀԱՊԿ իր գործընկերներին հիշեցնել նրանց անգործությունը կամ արհամարանքը: Չէ՞ որ այս ընթացքում ինքը, որպես ՀԱՊԿ նախագահող երկրի վարչապետ, գերմարդկային օպերատիվությամբ կազմակերպեց նույն ՀԱՊԿ զորքերի մուտքը Ղազախստան: Այսինքն կառույցը կարող է պատշաճ արձագանքել, եթե պատշաճ դիմում են և եթե քաղաքականապես ու անձնապես այնքան ընդունելի և հարգված ես քո գործընկերների կողմից, որ կոնսեսուս ես ձևավորում: Հասկանո՞ւմ է սա Փաշինյանը՝ հավանաբար: Եթե հասկանում է, ապա ո՞ւմ վրա է մունաթ գալիս: Ինքը չգիտե՞ր, որ ՀԱՊԿ երկրներից ոչ մեկը, բացի Ռուսաստանի Դաշնությունից, Հայաստանին չի սատարելու Ադրբեջանի դեմ, գոնե այն պարզ պատճառով, որ բացի Բելառուսից, մյուսները տասնամյակներ շարունակ գտնվում են Թուրքիայի տնտեսական և քաղաքական վերահսկողության տակ, իսկ Բելառուսի ղեկավարը ալիևների ընտանիքի մերձավորագույն բարեկամն է: Եթե նույնիսկ դա է հասկանում, ի՞նչ հեռանկարով և ի՞նչ ակնկալիքներով էր Ադրբեջանի հետ բանակցություններ սկսում սեփական զրոյական կետից, պատերազմ հրահրում և այդ պատերազմի ընթացքում հրաժարվում առաջարկված ավելի շահեկան զինադադարներից:

Դատելով նիստին ներկա ՀԱՊԿ ղեկավարների դեմքի արտահայտությունից՝ Նիկոլի ելույթը ոչ մի լումա չավելացրեց Հայաստանի դիվանագիտական ուղեբեռին: Ավելի՛ն, ՀԱՊԿ մյուս երկրներից ՌԴ, ավելի ճիշտ ՌԴ նախագահի դերը կարևորելով, գուցե նոր տարաձայնություններ առաջացրեց առանց այդ էլ «ազնիվ խոսքի» վրա գոյատևող և մեր համար միակ անվտանգային համակարգի ներսում:

Մի նկատառում էլ՝ Հայաստանի վարչապետը փորձում է մատ թափ տալ իր անվտանգային գործընկերների վրա և պատրաստվում է խաղաղության պայմանագիր ստորագրել կամ սահմանազատում անել այն երկրի հետ, որի դեմ բողոքում է ՀԱՊԿ-ո՞ւմ: Սա դիվանադիտոթյան պատմության մեջ ամենաանփառունակ օրինակներից մեկը կդառնա, որովհետև, ի հեճուկս սեփական դաշնակիցների, թշնամու հետ հաշտություն դեռ ոչ մեկը չի կնքել: Իհարկե, նման դեպքեր եղել են, բայց այդպես վարվողը համարվել է դավաճան և պատժվել է ոչ միայն նախկին դաշնակիցների, այլև թշնամու կողմից: Կարելի է Նիկոլի այս քայլը համարել որպես «ժողովրդավարության բաստիոնի» վերջին ճիչ, բայց այդ դեպքում նրա ելույթի վերջին նախադասությունը պետք է լիներ ՀԱՊԿ-ից դուրս գալու և բացառապես ՌԴ հետ իր անվտանգային համակարգը ստեղծելու մտադրությունների մասին: Սակայն այդ համարձակությունն էլ չունի, որովհետև հաստատապես գիտակցում է, որ ՀԱՊԿ-ն ՌԴ ամենածանրակշիռ խաղաքարտերից մեկն է և ոչ մի «պյուտին» չի համաձայնվի զոհել այն՝ հանուն ինչ-որ մի շրջմոլիկ «վովաևիչի» անձնական ամբիցիաների:

Եվ ուրեմն, ի՞նչ արեց Նիկոլն իր հայտարարությամբ: Ամենագլխավորը՝ նա ներքին լսարանի իր հավատացյալներին փորձեց ցույց տալ, որ ինքը «մաչո» է և կարող է Տոկաևի կամ Լուկաշենկոյի ներկայությամբ բարձրաձայն ինչ-որ բան բխկալ: Երկրորդ՝ փորձում է երկպառակություն մտցնել ՀԱՊԿ կառույցում, խաղալով բոլորովին այլ աշխարհաքաղաքական կենտրոնների կողմից: Երրորդ՝ իր հնարավոր իշխանազրկումը կապել իր «աննախադեպ դուխի» հետ և իր հավատացյալ լսարանի մոտ մարտիրոսանալ, որպես վերջին կամիկաձե: Այսինքն՝ կրկին ամեն ինչ արեց իր անձի և իմիջի համար: Հայաստանի ու հայ ժողովրդի շահն այստեղ ոչ մի կապ չունեն: