Եվրոպական տիեզերական գործակալության (ESA) նոր զեկույցի համաձայն՝ Երկրի մերձակայքում տիեզերական աղբի հետ կապված իրավիճակը մոտենում է կրիտիկական կետի։ Հաշվետվությունը հրապարակվել է ESA-ի պաշտոնական կայքում։
Փաստաթղթի համաձայն՝ մեր մոլորակի շուրջ ներկայումս գտնվում է մոտ 40 հազար հետևվող օբյեկտ, որոնցից միայն 11 հազարն են ակտիվ արբանյակներ։ Իրական պատկերն ավելի մտահոգիչ է. մասնագետները 10 սմ-ից մեծ բեկորների թիվը գնահատում են 54 հազար, իսկ փոքր բեկորները՝ հարյուր միլիոնավոր։
Հատկապես վտանգավոր է այսպես կոչված «Կեսլերի համախտանիշը»՝ բախումների կասկադային էֆեկտը, երբ յուրաքանչյուր նոր բախում ստեղծում է հարյուրավոր լրացուցիչ բեկորներ։
Ինչպես նշում է ESA-ն, այս գործընթացն արդեն սկսվել է. նույնիսկ եթե բոլոր մեկնարկները դադարեցվեն, բեկորների քանակը կաճի փոխադարձ բախումների պատճառով։ 2024 թվականին գրանցվել է օբյեկտների անվերահսկելի ոչնչացման 11 դեպք, որոնց արդյունքում ուղեծիր է ավելացվել 2633 նոր բեկոր։
Խնդիրն ավելի է սրվում այն փաստով, որ նույնիսկ փոքր մասնիկները (1-10 մմ), թռչելով մինչև 28 հազար կմ/ժ արագությամբ, կարող են անջատել արբանյակները և սպառնալ Միջազգային տիեզերական կայանին։ Միևնույն ժամանակ, ժամանակակից տեխնոլոգիաները դեռևս հնարավորություն չեն տալիս իրականացնել արդյունավետ ուղեծրի մաքրում. ջանքերի 90%-ը կենտրոնացած է կանխարգելման վրա, այդ թվում՝ օգտագործված տիեզերանավի վերահսկվող իջեցման վրա։
Գիտնականները զգուշացրել են, որ այս խնդիրը լուծելու ժամանակը սահմանափակ է։ Եթե ոլոռի չափ մասնիկները արդեն կարող են թափանցել Միջազգային տիեզերական կայանի արևային վահանակների մեջ, ապա մեկ տասնամյակ անց ռիսկերը մի քանի անգամ կաճեն։
