ԱՄՆ-ը մոտ 150 միջուկային զենք է գաղտնի տեղադրել Գերմանիայի, Իտալիայի, Նիդեռլանդների, Բելգիայի և Թուրքիայի ավիաբազաներում՝ առանց որևէ պաշտոնական հայտարարության։ Այս մասին հայտարարել է Միջուկային զենքի վերացման միջազգային արշավի (ICAN) քաղաքականության և հետազոտությունների համակարգող Ալիսիա Սանդերս-Զակրեն։ Թեմայի վերաբերյալ Vesti.am-ը զրուցել է Genesis Armenia ուղեղային կենտրոնի տնօրեն, քաղաքական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Աբրահամ Գասպարյանի հետ։
-
Միջուկային
զենքի տեղադրումը Թուրքիայի տարածքում ինչպե՞ս կազդի ռուս-թուրքական հարաբերությունների
վրա՝ հաշվի առնելով, որ ժամանակին նույն գործողության համար «Կարիբյան կրիզիսն» առաջացավ։
-
Սա նորություն
չէ և 2009թ սկսած ՆԱՏՕ-ն իր մարտագլխիկները տեղադրում է եվրոպական տարբեր երկրներում,
որպես պահուստային տարբերակ՝ հնարավոր պատերազմի կամ ՆԱՏՕ անդամ երկրներից մեկի նկատմամաբ
հարձակման դեպքում կիրառելու համար։ ՆԱՏՕ-ի շրջանակում գոյություն ունի «ատոմային մասնակցության
պլան» հասկացությունը, որը ենթադրում է ատոմային զենքի օգտագործման մասնակցային ձևաչափ։
2005թ, երբ ՆԱՏՕ-ն արդեն ընդլայնվել էր եվրոպական երկրներում, ԱՄՆ-ը փոփոխության ենթարկեց
իր քաղաքականությունը՝ հավանաբար կանխազգալով Ռուսաստանից եկող վտանգը։ 2007թ Մյունխենի
հայտնի գագաթաժողովից հետո ՌԴ նախագահը հայատարարեց, որ ուժերի հավասարակշռման ձևաչափը
չի բավարարում Ռուսաստանին և վերջինս վերանայելու է՝ աշխարհակարգի փոփոխման իր տարբերակն
առաջ քաշելով։ Այս ֆոնին ԱՄՆ-ն ավելի ակտիվացավ և բավականին հետաքրքիր սկանդալային
նյութ տրամադրեց ամերիկյան մամուլին: Պարզվեց, որ Գերմանիայի և Լուքսենբուրգի ՆԱՏՕ-ի
պահեստներում ավելին քան 30-35 մարտագլխիկ
է պահեստավորել՝ կանխազգալով ռուսական հնարավոր ագրեսիան։ Նաև Թուրքիայում կա մոտ
50 միջուկային մարտագլխիկ և սա նորություն չէ՝ 2017թ-ին ամերիկյան մամուլը բացահայտեց
այս ամենը։
-
Հիմա, երբ զարտուղի ճանապարհով հայտարարվում
է Թուրքիայում նոր միջուկային մարտագլխիկների տեղակայման մասին, դա ավելի չի՞ ամրապնդում Թուրքիայի քաղաքական դիրքերը, Ռուսաստանի և Թուրքիայի հարաբերություններում կարո՞ղ
են սրբագրումներ լինել։
-
Պարզ է,
որ Էրդողանի վերընտրությունից հետո Թուրքիայի արտաքին քաղաքականությունն իրացնող խումբն
ավելի շատ Արևամուտքն է ընտրել։ Մասնագետների համար պարզ է, թե 2016թ-ի ռազմական
հեղաշրջման փորձից հետո, ինչպիսի սև գործակցում է եղել բրիտանական, ամերիկյան և Թուրքիայի
հատուկ ծառայությունների միջև։ Ռուս-թուրքական հարաբերությւոնների մակընթացությունները
միշտ երկընտրանքի առաջ են կանգնեցրել թուրքական պետությանը և թուրքերը միշտ հմտորեն կարողացել
են մանևրել։
Եթե այս ինֆորմացիան շրջանառվում է, ապա նշանակում է,
որ ռուսական հատուկ ծառայությունները դրա մասին ավելի շուտ տեղեկություններ ունեին
և իրենց քաղաքականությունը կառուցում են ըստ այդմ։ Անկալալել, որ ինչ-որ պայթունավտանգ
իրավիճակ կլինի՝ չեմ կարծում, որովհետև Ռուսաստանն այս պահի դրությամբ վիճարկում է մի
քանի տարածաշրջանի անվտանգային ճարտարապետություն։