Վերջին մեկ ամսվա ընթացքում աշխարհաքաղաքական բոլոր վեկտորները տանում են դեպի Ուկրաինա։ Ըստ էության, ուկրաինական ճգնաժամում աշխարհաքաղաքական կենտրոնների և հատկապես Ռուսաստանի ու Արևմուտքի միջև ուժային հավասարակշռությունների հնարավոր փոփոխման ֆոնին ուշագրավ է հետևել՝ ինչպես եվրասիական գոտու, դրան մոտ գտնվող բոլոր երկրների վերադիրքավորումներին, այնպես էլ՝ հատկապես բուն հարավկովկասյան երկրների արտաքին քաղաքական «շարժումներին»:

Երկրորդ կարծիք լինել չի կարող, որ դրանք ներկայումս պայմանավորված են Ուկրաինայում ռազմական իրավիճակի և Ռուսաստանի, այսպես կոչված, ռազմական օպերացիայի ընթացքի գնահատականով: Այս փուլում բոլոր հեղինակավոր վերլուծաբանները գտնում են, որ ռազմադաշտում Ռուսաստանը չի հասնում իր նպատակներին այնպես, ինչպես ծրագրել էր այս պատերազմական «օպերացիան» սկսելիս, ինչը կարող է հանգեցնել Ռուսաստանի աշխարհաքաղաքական նպատակների տապալման և հետևաբար՝ ավելի երկարաժամկետ հեռանկարում հետսովետական տարածքում ՌԴ դերակատարության էական նվազեցման: Այնուամենայնիվ, սա իրավիճակային գնահատական է և նոր աշխարհակարգում ՌԴ դերն ավելի հստակ կուրվագծվի ուկրաինական ելքից հետո:

Հատկապես կարևոր է արձանագրել, որ ուկրաինական ճակատում տեղի ունեցողի զարգացումների ֆոնին՝ Հայաստանի համար հետաքրքրական է հետևել՝ հատկապես Թուրքիայի, Իրանի, Վրաստանի և Ադրբեջանի արտաքին քաղաքական որոշումներին: Պակաս ուշագրավ չեն նաև Ռուսաստանի ուկրաինական «զբաղվածության» ընթացքում ՀՀ իշխանությունների արտաքին քաղաքական շփումները:

Փաստենք, որ, լինելով ՌԴ ռազմավարական դաշնակիցը և հետսովետական տարածքում ՌԴ-ից ամենամեծ կախվածություն ունեցող երկրներից մեկը, ՀՀ իշխանություններն ուկրաինական պատերազմում չեն աջակցում կողմերից և ոչ մեկին՝ դրսևորելով ընդգծված չեզոք դիրքորոշում: Փաստ է նաև այն, որ Հայաստանից առանձնապես չկան նաև բարձրաստիճան հեռախոսազանգեր դեպի Ռուսաստան, ինչը ևս համարվում է որոշակի վերաբերմունքի դրսևորում: Ի տարբերություն ռուսական ուղղությամբ ՀՀ իշխանությունների այս փուլի սառնությանը, Նիկոլ Փաշինյանը գերակտիվ շփումների մեջ է ՀՀ արևմտյան գործընկերների հետ:

Չնայած Ռուսաստանում որոշ շրջանակներ ակնկալում են Հայաստանից դաշնակցային լոյալության ցուցադրություններ, Փաշինյանն ուկրաինական պատերազմի ընթացքում հասցրել է շփումներ ունենալ Էմանուել Մակրոնի, Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի, ինչպես նաև ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենի հետ (ի դեպ հավելենք, որ այս օրերին կայացել էր նաև Բայդեն-Էրդողան հեռախոսազրույց, որի ընթացքում ամերիկյան կողմը շնորհակալություն էր հայտնել Թուրքիային ուկրաինական հակամարտության կարգավորման փորձերի համար): Փաշինյանը շփումներ է ունեցել նաև Կանադայի վարչապետ Ջասթին Թրյուդոյի, Հվ. Կովկասի ու Վրաստանի ճգնաժամի հարցերով ԵՄ հատուկ ներկայացուցիչ Տոյվո Կլաարի, ՀՀ-ում ԵՄ պատվիրակության ղեկավար, դեսպան Անդրեա Վիկտորինի հետ (նկատենք, որ ՀՀ կառավարության շենքում, և հատկապես Փաշինյանի ընդունարանում ամենաշատը հյուրընկալվող դեսպանն Անդրեա Վիկտորինն է):

Ընդհանուր այս գործընթացների ֆոնին կարևոր հանգամանք է նաև այն, որ հենց այս ընթացքում սրվեց ռազմական իրավիճակը Ղարաբաղյան հակամարտության գոտում և հայ-ադրբեջանական սահմանին՝ առարկայացնելով Երևանի և Բաքվի «խոսակցությունը», այսպես կոչված «խաղաղության համաձայնագրի» շուրջ բանակցություններ սկսելու հարցի շուրջ, որի նպատակով էլ ՀՀ-ն, չգիտես՝ ինչու, դիմեց ԵԱՀԿ Մինսկի խմբին: Այս փուլի ռազմական սրացման հետևանքով, ըստ էության, Արցախի բնակչությունը, արդեն մեկ շաբաթից ավելի է, հումանիտար աղետի շեմին է, քանի որ զրկված է բնական գազից, ռուս խաղաղապահ կոնտինգենտը տեղյակ է, ըստ որոշ տեղեկությունների՝ ռուսական կողմը վարում է բանակցություններ, սակայն ապարդյուն:

Արթուր Սարգսյան