«Առաջարկ Հայաստանին» նախագծի շրջանակներում ներկայացնում եմ իմ մոտեցումները՝ «Հայաստան-Իրան-Ռուսաստան կենսական համագործակցությունը որպես կայունության հենասյուն» թեմայով։
Սառը պատերազմի նախկին բաժանարար կարգի միակ մասունքը, թերևս, մնաց հայ-թուրքական փակ սահմանը, որը Հարավային Կովկասը տասնամյակներ շարունակ պահեց յուրատեսակ «ստրատեգիական սառեցման» վիճակում։ 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմը նշանավորեց աշխարհաքաղաքական այդ իներտության խզման սկիզբը՝ արագացնելով տարածաշրջանային հավասարակշռության վերաձևավորման գործընթացները։
Հոկտեմբերին Մոսկվայում մասնակցում էի Մոսկվայի Միջազգային հարաբերությունների պետական ինստիտուտի (МГИМО) կազմակերպած մի միջազգային համաժողովի։ Մասնակցում էին Ռուսաստանի, Հայաստանի և Իրանի ներկայացուցիչները։ Քննարկումը դուրս եկավ զուտ ակադեմիական շրջանակներից։ Այսօրվա տարածաշրջանային զարգացումների ֆոնին թեման խիստ արդիական է։ Տարածաշրջանային համագործակցության այս ձևաչափը՝ Հայաստան-Ռուսաստան-Իրան եռանկյունը, այսօր բյուրեղանում է և սկսում ընկալվել որպես Հարավային Կովկասում կայունության հնարավոր հենակետ՝ արագացող գլոբալ փոխակերպումների պայմաններում։
Ուկրաինայի շուրջ ճգնաժամի հետևանքով Եվրասիայի տրանսպորտային աշխարհագրության փոփոխության և ցամաքային երթուղիների համար մրցակցության աճի պայմաններում Հարավային Կովկասը վերածվում է տարածքի, որտեղ որոշվում է եվրասիական կապակցվածության ապագա ճարտարապետությունը։ 21-րդ դարում պետությունների ռազմավարական նշանակության հիմնական չափանիշը դառնում է ոչ թե դրանց չափը, այլ՝ հաղորդակցություններին, լոգիստիկ հանգույցներին և տարանցիկ մայրուղիներին կայուն հասանելիություն ապահովելու կարողությունը։ Հենց այս հարթությունում տարածաշրջանը դառնում է Թուրքիայի, Ռուսաստանի, Իրանի, Չինաստանի, ԵՄ և ԱՄՆ-ի շահերի հատման գոտի, որտեղ ուժային քաղաքականությանը զուգահեռ վճռորոշ դեր են սկսում խաղալ ենթակառուցվածքային լուծումները։
