Ապրիլի 2-ին ԱՄՆ Կոնգրեսում անցկացվել է Հայոց ցեղասպանության ամենամյա ոգեկոչման միջոցառումը: Վերջինիս մասնակից՝ Կոնգրեսի երկու կուսակցությունները ներկայացնող պաշտոնյաները, պահանջել են Ադրբեջանի կողմից հայ ռազմագերիների անհապաղ ազատ արձակում, տեղահանված արցախահայերի վերադարձի իրավունքի ապահովում, ինչպես նաև ԱՄՆ-ի պատժամիջոցներ Ալիևի և Էրդողանի վարչակարգերի նկատմամբ՝ նրանց պատերազմական հանցագործությունների և ցեղասպանական էթնիկ զտումների համար:
Ոգեկոչման միջոցառումը, որը կրում էր «Հետադարձ հայացք 2023 թվականի Արցախի ցեղասպանությանը․ Հայոց ցեղասպանության (1915-1923թթ․) հիշատակում» խորագիրը, տեղի է ունեցել ԱՄՆ Կոնգրեսի այցելուների կենտրոնի դահլիճում: Այն ներառում էր ազդեցիկ վկայություններ և քաղաքական պահանջներ՝ Թուրքիային և Ադրբեջանին, ցեղասպանական հանցագործությունների համար, պատասխանատվության ենթարկելու վերաբերյալ:
«Այս հանցագործությունը չավարտվեց 1915-ին՝ այն շարունակվում է մինչ օրս»,- միջոցառման ընթացքում հայտարարել է Հայ դատի Ամերիկայի հանձնախմբի նախագահ Ջորջ Աղջայանը՝ կիսվելով ցեղասպանությունը վերապրած իր ընտանիքի անձնական պատմությամբ: Նա պատմել է իր մեծ մորաքրոջ մասին, ով ականատես է եղել հոր գլխատմանը և վեց տարի անցկացրել է գերության մեջ՝ մինչև փրկվելը: Ապա, վերհիշելով իր 2020թ․ այցը Արցախ՝ պատերազմի ավարտից օրեր անց՝ նկարագրելով, թե ինչպես էր վախն ու կոտրվածությունն արտացոլված տեղահանված երեխաների հայացքներում՝ նույն զգացողությունը, որը տարիներ առաջ ունեցել էր իր տատիկը: «Սրանք առանձին իրադարձություններ չեն, դրանք շաղկապված են իրար»․- ընդգծել է նա՝ հավելելով․ «Հայերն ընդամենը ցանկացել են ապրել խաղաղության մեջ, բայց այդ խաղաղությունը պետք է լինի արդար և կայուն: Որպես ամերիկահայեր՝ մենք պահանջում ենք գործողություններ»:
Միջոցառումը կազմակերպվել էր Կոնգրեսի հայկական հարցերով հանձնախումբը՝ Հայ դատի Ամերիկայի հանձնախմբի ու Ամերիկայի հայկական համագումարի աջակցությամբ: Այն, ըստ էության, հանդիսացավ Հայ դատի Ամերիկայի հանձնախմբի Արևելյան և Արևմտյան շրջանների կողմից կազմակերպված երկուօրյա ակտիվ քարոզչական աշխատանքների ավարտը, երբ ապրիլի 1-ին և 2-ին հարյուրավոր ակտիվիստներ հանդիպեցին իրենց սենատորների և կոնգրեսականների հետ՝ քննարկելու հայանպաստ օրենսդրական նախագծերը:
Միջոցառման ժամանակ ելույթ են ունեցել ԱՄՆ Սենատի և Ներկայացուցիչների պալատի տասներկու անդամներ, այդ թվում՝ սենատորներ Քորի Բուքերը (Նյու Ջերսի), Էնդի Քիմը (Նյու Ջերսի), Էդ Մարքին (Մասաչուսեթս) և Ադամ Շիֆը (Կալիֆորնիա), ինչպես նաև Կոնգրեսի հայկական հարցերով խմբի հիմնադիր համանախագահ Ֆրենկ Փալոնը (Նյու Ջերսի) և փոխնախագահ Բրեդ Շերմանը (Կալիֆորնիա): Նրանց կողքին ելույթ ունեցան նաև ներկայացուցիչներ Գեյբ Ամոն (Ռոդ Այլենդ), Հերբ Քոնավեյնը (Նյու Ջերսի), Ջիմ Կոստան (Կալիֆորնիա), Լորա Ֆրիդմանը (Կալիֆորնիա), Ջորջ Լաթիմերը (Նյու Յորք) և Ջիմ Մակգավերնը (Մասաչուսեթս):
Կապիտոլիումի բլուրում անցկացվող այս ամենամյա միջոցառումը հիշեցում է՝ արդարությունը պահանջում է ոչ միայն հիշատակում, այլև գործողություններ: Ըստ այդմ՝ Հայ դատի հանձնախմբի ներկա առաջնահերթություններն են․
• Կասեցնել ԱՄՆ ռազմական օգնությունը Ադրբեջանին,
• Կիրառել «Մագնիցկու պատժամիջոցներ» ադրբեջանցի ռազմական հանցագործների նկատմամբ,
• Ապահովել հայ ռազմագերիների ազատ արձակումը,
• Միջազգային պաշտպանության ներքո ապահովել Արցախի տեղահանված հայերի վերադարձի իրավունքը
• Պաշտպանել արդար և կայուն խաղաղությունը, որը մերժում է ուժի սպառնալիքները և երաշխավորում է Հայաստանի ինքնիշխանությունը:
Հայ դատի Ամերիկայի հանձնախումբը շարունակում է պահանջել պատասխանատվություն Թուրքիայի և Ադրբեջանի կողմից իրականացված ցեղասպանական քաղաքականությունների համար և ԱՄՆ իշխանություններին կոչ է անում ձեռնարկել վճռական քայլեր՝ հակազդելու նրանց ոճրագործություններին:


ՀՅԴ Բյուրոյի Հայ դատի կենտրոնական գրասենյակ
03 ապրիլ 2025թ․