Այսօր լրանում է Արցախի անկախության հռչակման 30 տարին: Նախորդ
29 տարիներն այս օրը տոն էր, որին հատուկ էին հաղթական ոգին ու հպարտությունը: Այս
տարի՝ Արցախի 75 տոկոսը կորցնելու հետո զգացմունքներն
ու զգացումները խառնվել են իրար: Հպարտության մասին, կարծես, չեն էլ
խոսում: Անկախ Հայաստանի պատմության մեջ 1-ին անգամ այս օրն Արցախ չեն
այցելել Հայաստանի բարձրաստիճակ ղեկավարները: Ամենաբարձրաստիճան պաշտոնյան ԱԺ փոխնախագահ
Ռուբեն Ռուբինյանն է: Թեմայի շուրջ Vesti.am-ը զրուցել է քաղաքագետ Ալեքսադր Քանանյանի հետ:
-Պարո՛ն Քանանյան, ինչո՞ւ
ՀՀ վարչապետը, նախագահը, ԱԺ նախագահը
և այլ բարձրաստիճան պաշտոնյաներ ավանդույթի համաձայն Արցախում չեն:
- Նրանք կատարում են Մոսկվայի և Էրդողանի պատվերը: Թույլ չեն
տալիս, իրենք էլ Արցախ չեն գնում:: Բացի այդ, նրանք վաղուց Արցախում ընկալվում են,
որպես կապիտուլյանտ և դավաճան իշխանություն:
- Իշխանության բարձրաստիճան
պաշտոնյաների Արցախ չգնալով ի՞նչ մեսիջ ենք տալիս Ադրբեջանին:
- Այն, որ Հայաստանը պատրաստ է ստորագրել այդ, այսպես կոչված, խաղաղության պայմանագիրը, իրականացնել սահմանզատում և դրանով իսկ ամրագրել Արցախի
գործնականում արդեն իսկ տեղի ունեցած հանձնումը Ադրբեջանին: Նրանք այսօր Արցախում ներկա
չեն և չեն էլ կարող լինել, քանի նման թույլտվություն Բաքուն նրանց չի շնորհել:
- Եթե ընդունենք Ձեր առաջ
քաշած թեզը ՝ «Բաքուն թույլ չի տալիս չենք գնում», կարո՞ղ ենք ենթադրել, որ այս քայլով
հրաժարվում ենք Արցախի մնացյալ մասից ևս:
-Կապիտուլյացիա ստորագրած պահին արդեն հրաժարվել ենք Արցախից:
Իսկ հիմա ՀՀ իշխանության յուրաքանչյուր հաջորդ քայլ միմիայն ամրագրում է հայաստանակործան
նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթի հետևանքները: Եթե 1994 թվականին Արցախը հռչակված լիներ ՀՀ
մարզ, ՀՀ տարածք, ՀՀ-ն հստակորեն ձևակերպեր իր իրավունքներն այդ բոլոր տարածքների նկատմամբ,
մենք, թերևս, մի փոքր ավելի շահեկան դիրքում կլինինք, բայց Արցախի քանդման գործողությունը
դեռևս հենց այս օրն է սկսվել ՝ 1991 թվականին: Այս ամենը մեր պետության և իշխանությունների
ապրիկարության արգասիրքն է:
- Իսկ եթե ՀՀ բարձրաստիճան
պաշտոնյաներն, անյուամենայնիվ, գնային Արցախ, դրանով ի՞նչ ազդակ կգնար Ադրբեջան, ինչի՞ց
և խուսափեցին:
-Անգամ եթե Նիկոլ Փաշինյանը՝ որպես Հայաստանի, դժբախտաբար, առաջին
դեմք, արհամարհեր Ալիևի հրահանգը և Մոսկվայի պահանջը՝ չբարկացնել Ադրբեջանին և Թուրքիային,
վստահ եղեք, որ առաջին իսկ ռուսական ռազմակետը պարզապես նրան ներս չէր թողնելու:
Ինչո՞ւ չէին թողնի
Դա շատ հստակ է և բացահայտ, քանի որ Հայաստանը 44 օրյա
պատերազմում երկրդրդ՝ հետցեղասպանական մասնատման է ենթարկվել Ադրբեջանի, Ռուսաստանի
և Թուրքիայի միջև: Հենց այդ ժամանակ Ռուսատանը շատ հստակ պարտավորություններ է ստանձնել
ժամանակավորապես իր ռազմակալմանը հանձնած Արցախի պատառիկում հայկական ինքնիշխանության
որևէ դրսևորում չհանդուրժելու վերաբերյալ: ՀՀ առաջին դեմքի այցը մի տարածք, որ Ռուսատանը,
իր իսկ նախագահի բերանով, ամենաարբեր առիթներով հայտարարել է Ադրբեջանի մաս, տեղի ունենալ
չէր կարող: Դա կլիներ Ռուսաստանի կողմից Ադրբեջանի և Թուրքիայի առջև ստանձնած համատեղ
հանցավոր պայմանավորվածությունների ոտնահարում:
Գեներալ Մւորադովը պարզապես կկանխեր Փաշինյանի այդ գործողությունը
և կհասկացներ, որ Տեղ գյուղում իր ղեկավարած երկրի տարածքը վերջանում է:
