Այլևս անիմաստ է ակնկալել, թե իշխանությունները որևէ
լուրջ քայլ կանեն քաղաքացիների վրա թանկացումների ազդեցությունը մեղմելու և երկրում
սոցիալական լարվածությունը թուլացնելու համար։ Եթե այս ամենը տեղի ունենար նախկինում՝
Նիկոլ Փաշինյանը, կոկորդ պատռելով, իշխանություններին «սրի կքաշեր» ու հնարավոր
առիթի դեպքում հերթական պաթոսախեղդ ու փրփրակալած ելույթը կունենար։ Բայց հիմա, ինչպես
ընդունված է ասել վերջին տարիներին, իրավիճակ է փոխվել։
Գաղտնիք չէ, որ
երկու տարի է՝ Հայաստանը գտնվում է թանկացումների աննախադեպ բարձր ալիքի տակ, մարդիկ
չեն կարողանում նվազագույն սոցիալական կարիքները բավարարել, ամեն օրվա հետ աղքատանում
են, իսկ իշխանություններն ուղղակի թքած ունեն ամեն ինչի վրա։ Ըստ էության, նրանք ոչ մի կերպ
չեն ցանկանում ընդունել, որ թանկացումները, որքան օբյեկտիվ, նույնքան իրենց սուբյեկտիվ
գործողություններով են պայմանավորված։ Փաստ է, որ դրան նպաստել է իշխանությունների
իրականացրած տնտեսական ու ոչ տնտեսական քաղաքականությունը։
Առաջին հայացքից
այնպիսի տպավորություն է, թե օրվա իշխանությունը իբր գյուղատնտեսություն է զարգացնում,
ծրագրեր են իրականացնում, գյուղատնտեսական վարկեր են սուբսիդավորում, որպեսզի արտադրության
ծավալներն ավելացնեն, գյուղմթերքի ներքին պահանջարկը բավարարեն, շուկան ապահովեն մատչելի
ապրանքներով, բայց չգիտես ինչու ամենաշատը թանկացել է գյումթերքը, մասնավորապես՝ բանջարեղենը (վերջին տվյալներով՝ բանջարեղենի գնաճը մեկ տարվա կտրվածքով հասնում է գրեթե 50 տոկոսի)։
Տեղի ունեցածի պատճառը ոչ թե դրսում է, այլ ներսում՝ իշխանությունների իրականացրած
քաղաքականության մեջ։ Այդ քաղաքականությունը բերել է նրան, որ գյուղատնտեսությունը
հայտնվել է ճգնաժամի մեջ:
Նշենք, որ պաշտոնական
տվյալներով, այս տարվա սկզբին գյուղատնտեսության ոլորտի անկումը կազմել է 5,4 տոկոս,
սակայն դա չէ ամբողջական պատկերը։ Ամբողջական պատկերը, որն իր ազդեցությունն է
ունեցել գների վրա, երևում է բուսաբուծության ցուցանիշների մեջ։ Այդքան ծրագրեր իրականացնելուց
ու ֆինանսական միջոցներ ծախսելուց հետո, բուսաբուծության ոլորտում արտադրության ծավալները
գրեթե 25 տոկոսով կրճատվել են։ Ի դեպ՝ այստեղ չկա ո՛չ երաշտի, և ո՛չ էլ սակավաջրության
հետ կապված խնդիր. կա՛մ ցանքատարածություններն են կրճատվել, կա՛մ բերքատվությունն
է ընկել։
Տեղի ունեցածի
մեջ տրամաբանական է, որ արտադրության ծավալների կրճատումն իր հերթին հանգեցնում է նաև
գների բարձրացման։ Առևտրի պարզագույն կանոն է՝ որքան առաջարկը կրճատվում է, այնքան
գները բարձրանում են։
Այստեղ պետք է
մի կարևոր արձանագրում անենք, որ խնդիրը միայն բուսաբուծության ճյուղում չէ, քանի որ
անկումային է նաև անասնապահությունը։ Այս դեպքում անկման տեմպն ավելի փոքր է՝ 3,1 տոկոս,
բայց նշանակություն չունի՝ անասնապահության ոլորտում ևս ունենք գների ոչ պակաս կտրուկ
բարձրացումներ։ Տավարի միսը մեկ տարվա ընթացքում թանկացել է՝ ավելի քան 10, խոզինը՝
20 տոկոսով, իսկ օրինակ ձկան գնի բարձրացումը հասնում է գրեթե
35-40 տոկոսի։
Ըստ էության, բազմաթիվ են ապրանքները,
որոնց թանկացումները թելադրված են իշխանությունների իրականացրած տնտեսական քաղաքականությունից։
Նշենք, որ պահանջարկը չէ, որ հանգեցրել է դրանց գների բարձրացման, հակառակը՝ պահանջարկն
ինչ-որ տեղ նվազել է, որովհետև կրճատվել է այն քաղաքացիների շրջանակը, ովքեր կարող
են իրենց թույլ տալ ամիսը մեկ-երկու անգամ միս գնել։ Ի դեպ՝ պահանջարկի կրճատումն իր
հերթին ունի իր պատճառները. մարդկանց եկամուտներն
ուղղակի չեն հասցնում գների հետևից։
Արմեն Հովասափյան
